چرا ربا حرام است؟
چرا ربا حرام است؟
ربا چیست؟ چرا ربا حرام است؟ جرم ربا چیست؟ مجازات جرم ربا چیست؟ آیا ربا جرم است؟ آیا ربا حرام است؟ از نظر اقتصادی ربا چه تاثیری دارد؟ آثار جرم ربا چیست؟ مهمترین نکاتی که در خصوص ربا وجود دارد چیست؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص ربا چیست؟ آیا سیستم بانکداری در ایران به عنوان ربا شناخته می شود؟
ربا به عنوان یکی از بزرگترین و بدترین گناهان در اسلام شناخته شده است. بر این اساس دریافت نزول به عنوان یک جرم شناخته می شود. این گناه و جرم به اندازه ای بزرگ است که تمام کسانی درگیر این مسئله هستند به عنوان مجرم شناخته می شوند. دریافت کننده ربا، پرداخت کننده آن و همچنین رابط به عنوان مجرم در قانون شناخته می شود.
ما در ادامه می خواهیم بدانیم که ربا دقیقا چیست و چرا از نظر اسلام این مسئله حرام است. برای پاسخ به این چالش لازم است که ابتدا این مسئله را از نظر اقتصادی مورد بررسی قرار دهیم. در واقع شناخت این مسئله از دید اقتصادی می تواند ما را به این نتیجه برساند که چرا اسلام این عمل را گناهی کبیری و برابر با جنگ با خدا و رسول او دانسته است. از این رو در ادامه با تعریف مدل اقتصادی و جایگذاری ربا در آن می توانیم آثار ربا را مورد بررسی قرار دهیم. با ما در ادامه مسیر همراه باشید.
ربا و تعریف مدل اقتصادی
ربا را اگر بخواهیم به خوبی درک کنیم باید با مدل اقتصادی آشنا شویم. به طور کلی برای درک اقتصاد با تمام پیچیدگی ها و تعاریف سختی که دارد می توان آن را تحت مدلی ساده تعریف کرد. این کاری است که یک وکیل حقوقی مجرب برای درک بهتر مسائل حقوقی و قانونی مربوط به امور اقتصادی انجام می دهد.
به طور کلی اقتصاد را می توان مانند ماشین بزرگ دانست که از چرخ دنده های مختلف ساخته شده است. هر کدام از این چرخ دنده ها نماینده یک بنگاه اقتصادی است. به طور مثال یک سوپرمارکت یا یک کارخانه هر کدام چرخ دنده ای خاص در این ماشین دارند. نکته ای که باید بدانید این است که هر بنگاه اقتصادی بر اساس میزان چرخش مالی که دارد به عنوان چرخ دنده بزرگ یا کوچک در این ماشین در نظر گرفته می شود.
شما با خرید از یک سوپرمارکت به این چرخ دنده سرمایه تزریق می کنید. این سرمایه باعث چرخیدن این چرخ دنده می شود. با چرخش چرخ دنده درصد بالایی از سرمایه به سایر چرخ دنده ها مانند واسطه، تولید کننده و … منتقل می شود. بنابراین بدین ترتیب یک سرمایه در دل ماشین اقتصادی شروع به چرخش می کند و باعث می شود چرخ دنده های متعدد شروع به چرخیدن کند.
در یک مدل اقتصادی درست، چرخ دنده ها به نحوی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند که یک سرمایه می تواند از دل همه آن ها بگذرد و باعث رشد اقتصادی شود. از این رو در یک سیستم اقتصادی درست همواره درصدی از خرید شما به صورت غیر مستقیم به جیب خود شما باز می گردد. این یک اصل در اقتصاد محسوب می شود. حال بر اساس این مدل اقتصادی می توان تعاریف مختلف اقتصادی مانند ربا را به خوبی درک کرد.
ربا در مدل اقتصادی
ربا در مدل اقتصادی که بیان کردیم چیزی شبیه به یک چرخ دنده معیوب است. در واقع در یک ماشین سالم هر چرخ دنده به چرخ دنده ای دیگر متصل است با چرخش این چرخ دنده، سایر چرخ دنده ها نیز حرکت می کنند. اما نزول درست مانند یک چرخ دنده ای است که به چرخ دنده ای دیگر متصل نیست. یعنی یک چرخ دنده واحد است که سرمایه کسب شده را در خود نگه می دارد.
بنابراین فرد با تزریق سرمایه به این چرخ دنده عملا باعث گردش چرخ دنده ای می شود که به هیچ بنگاه اقتصادی متصل نیست. از این رو این چرخ دنده برای این که بتواند این سرمایه را درون خود حفظ کند باید بزرگ و بزرگ تر شود. حال شما چرخ دنده ای را تصور کنید که در یک دستگاه بزرگ و بزرگ تر شود. این مسئله باعث می شود که رفته رفته سایر چرخ دنده ها دچار مشکل شوند. بنابراین عملا ربا سرمایه ای را وارد سیستم اقتصادی می کند که در جریان این سیستم قرار نمی گیرد و صرفا باعث بزرگ شدن بی رویه یک چرخ دنده می شود.
یک وکیل حقوقی به خوبی می داند که ربا چیزی شبیه به سرطان عمل می کند. با بزرگ کردن یک چرخ دنده عملا تمام اقتصاد فلج می شود. اینجاست که مشخص می شود چرا نزول به عنوان یکی از بدترین گناهان از نظر اجتماعی شناخته می شود. همچنین کاملا معلوم است که حتی گیرنده ربا نیز مقصر است. زیرا این فرد است که در حال تزریق سرمایه به این چرخ دنده معیوب می باشد.
نزول و سود بانکی
اما مسئله و سوال مهمی که وجود دارد این است که آیا سود های بانکی نیز به عنوان نزول شناخته می شود؟ از نظر مدل اقتصادی ایران که یک مدل تورمی محسوب می شود، خیر. بانک در یک سیستم تورمی ناچار به دریافت سود از وام گیرنده است. اما از نظر شرعی و اسلامی چطور؟
در واقع قانون برای این که بتواند این مشکل را به نوعی حل کند، سود بانکی را به عنوان مشارکت در نظر گرفته است. بگذارید کمی ساده تر بیان کنیم. هر وکیل حقوقی تهران یا شهرستان به خوبی می داند که سود بانکی از نظر تعریف قانونی بدین معنی است که بانک با دادن وام به فردی عملا در هدف آن فرد شریک می شود. حال بانک با دریافت اقساط خود در حال فروختن سهم خود به وی است.
به طور مثال بانک با اعطای وام برای خرید خانه به فردی، در خانه فرد شریک می شود. حال فرد با باز پس دادن اقساط تعیین شده در حال خرید سهم بانک با درصد سود مشخص است. با این تعریف به ظاهر ربا و نزولی رخ نداده است. اما آیا از نظر اسلامی این تعریف می تواند درست باشد؟ این را باید فقها و علمای دینی پاسخ دهند.
