مجازات جایگزین حبس
مجازات جایگزین حبس چیست؟
مجازات جایگزین حبس به چه معنی است؟ شرایط مجازات جایگزین حبس چیست؟ مجازات جایگزین حبس کدام موارد است؟ چرا از مجازات جایگزین حبس استفاده می شود؟ شرایط استفاده از مجازات جایگزین حبس چیست؟ کدام دسته از جرایم امکان بهره مندی از مجازات جایگزین حبس را دارند؟ مجرم برای استفاده از مجازات جایگزین حبس چه شرایطی باید داشته باشد؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص مجازات جایگزین حبس چیست؟ آیا استفاده از مجازات جایگزین حبس توسط دادگاه ضروری است؟ آیا مجازات جایگزین حبس باعث از بین رفتن حقوق شاکی نمی شود؟ نهاد تصمیم گیری کننده در خصوص مجازات جایگزین حبس کجاست؟
مجازات جایگزین حبس از جمله مهمترین ابزارهای قانونی است که در اختیار دادگاه های کیفری قرار گرفته است. هر وکیل کیفری به خوبی می داند که دادگاه می تواند به واسطه این ابزار قانونی امکان حمایت از مجرمان کم سابقه یا بدون سابقه را به دست می آورد. بر اساس ماده 64 قانون مجازات اسلامی در صورتی که گذشت شاکی و وجود جهات تحلیف امکان استفاده از مجازات جایگزین حبس ایجاد می شود. نکته ای که باید بدانید این است که دادگاه در مواردی مکلف به استفاده از مجازات های جایگزین است و در مواردی نیز می تواند به صورت اختیاری در این مورد تصمیم گیری کند.
به طور کلی ما در این مقاله به دنبال این هستیم که بدانیم مجازات جایگزین حبسچیست و یک مجرم چگونه می تواند از این ابزار برای خود استفاده کند؟ همچنین باید مشخص شود که قانونگذار چه مجازات هایی را به عنوان جایگزین حبس معرفی کرده است. همچنین در بخشی از این مقاله به چرایی استفاده قانون از این مفهوم خواهیم پرداخت. با شناخت این مفاهیم و چارچوب ها می توان عملکرد بهتری در دادگاه کیفری از خود نشان داد. در ادامه با ما همراه باشید.
مجازات جایگزین حبس و چرایی آن
مجازات جایگزین حبس از جمله ابزارهای حمایتی قانون از مجرمان است. در واقع به واسطه این قانون این امکان ایجاد می شود که مجرم به جای گذران عمر خود به مدت مشخص در زندان، مجازات دیگری را تحمل کند. مجازات های جایگزینی که در قانون معرفی شده عبارتند از دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، جزای نقدی، جزای نقدی روزانه و محرومیت از حقوق اجتماعی.
به طور مثال فرض کنید فردی بر اساس ارتکاب جرمی عمدی به حبس سه ماهه محکوم می شود. شاکی خصوصی این فرد رضایت می دهد و همچنین یکی از جهات تخفیف برای وی قابل اعمال است. از این رو دادگاه به جای اجرای حکم حبس سه ماهه، بر اساس فاکتورهای مختلف مانند شرایط اجتماعی، سن، جنسیت، نوع جرم، شدت جرم و … یک یا دو مورد از مجازات های جایگزین را برای وی در نظر می گیرد.
توجه داشته باشید که در ماده 64 قانون مجازات اسلامی دادگاه کیفری تنها می تواند حداکثر دو مورد از مجازات های جایگزین را به جای مجازات اصلی حبس برای مجرم در نظر بگیرد.
اما سوال اینجاست که چرا قانونگذار چنین فرصت نسبتا طلایی را در اختیار گروهی از مجرمان قرار داده است؟ پاسخ سوال نسبتا روشن است. برخی از افراد ناخواسته مرتکب جرم می شوند و یا بر اساس یک اتفاق خاص این کار را می کنند. این افراد اگر سابقه کیفری ( مربوط به جرم ) را نداشته باشند و سابقه آن ها نشان دهد که عملا دادگاه با فردی عادی و قانونمدار رو به روست، نمی توان آن را هم رده و هم دسته جنایتکاران و مجرمان دیگر قرار دهد.
در واقع در صورتی که این افراد بنا بر جرم مرتکب شده چند ماهی را در زندان سپری کنند ممکن است زندگی شخصی و اجتماعی و شغلی خود را از دست بدهند. از طرف دیگر حضور در مکانی که بسیاری از خلافکاران و مجرمان قدیمی و با سابقه در آن نگهداری می شود، می تواند به راحتی باعث شود یک فرد عادی و سالم به یک فرد مجرم تبدیل شود. از این رو قانونگذار در مواردی دادگاه را مکلف به استفاده از مجازات جایگزین حبس کرده است. بنابراین قانونگذار به کمک این ابزار سعی کرده است به نوعی از جامعه در برابر گسترش جرایم محافظت کند. در این خصوص بیشتر در ادامه صحبت خواهیم کرد.
شرایط استفاده از مجازات جایگزین حبس
حال که با چرایی استفاده از مجازات جایگزین حبس آشنا شدیم، سوالی که باید به آن پاسخ دهیم این است که یک مجرم در چه شرایطی می تواند از این قانون استفاده کند؟ در صورتی که مجرم شاکی خصوصی نداشته باشد ( یا رضایت داده باشد ) همچنین حداقل یکی از جهات تخفیف را دارا باشد در صورت وجود شرایط زیر امکان استفاده از مجازات جایگزین حبس را خواهد داشت.
در صورتی که جرم مرتکب شده به صورت عمدی بوده و مجازات آن حداکثر سه ماه باشد، دادگاه مکلف است نسبت به استفاده از مجازات جایگزین حبس اقدام کند. در صورتی که مجازات بیش از سه ماه باشد دادگاه می تواند بر اساس برخی شرایط قانونی نسبت به این کار اقدام کند.
همچنین در صورتی که جرم صورت گرفته در دسته جرایم غیر عمدی بوده و مجازات آن کمتر از دو سال باشد دادگاه باید از مجازات جایگزین حبس استفاده کند. هر وکیل کیفری تهران یا شهرستان به خوبی می داند که اگر مجازات بیش از دو سال حبس باشد، همه چیز در اختیار دادگاه قرار می گیرد. یعنی دادگاه می تواند بنا بر شرایط موجود و با توجه به مدارک و استدلالات ارائه شده نسبت به استفاده از مجازات های جایگزین اقدام کند یا خیر.
یکی دیگر از دلایل استفاده از این مجازات ها به جای حبس این است که دستگاه قضایی دوست ندارد تعدادی زندانی ها روز به روز حالت افزایشی داشته باشد. چرا که این مسئله بار مالی و اجتماعی زیادی دارد. از این رو استفاده از مجازات جایگزین حبس به نوعی به نفع دستگاه قضایی و حاکمیت نیز می باشد. از این رو طی سال های گذشته دستگاه قضایی توجه بسیاری به این ابزار مهم قانون داشته است. بنابراین شما می توانید به کمک یک وکیل مجرب و با تجربه نسبت به اثبات وجوه تخفیف و استفاده از شرایط مجازات های جایگزین حبس اقدام کنید. استفاده از یک وکیل مجرب می تواند در این خصوص بسیار تاثیرگذار و مهم باشد.
