انحصار وراثت و تقسیم ارث

انحصار وراثت و تقسیم ارث

انحصار وراثت و تقسیم ارث

پس از مرگ، اختیار اموال و املاک متوفی با وراث وی می باشد. وراث، از نزدیکترین افراد خانواده ی شخص فوت شده می باشند. وجود هر خویشاوند درجه یک، خویشاوندان بعدی را از ارث محروم کرده و مانع از رسیدن ارث به آنها می شود. بطور مثال، در صورتی که پدر و مادر متوفی در قید حیات باشند، هیچ ارثی به پدربزرگ و مادربزرگ او نمی رسد. به منظور سهولت در تقسیم ارث، قانون برای هر یک از خویشاوندان متوفی، درجه ای را در نظر گرفته است. آگاهی از درجات یا طبقات ارث، به افراد و همچنین، وکلای حقوقی در انحصار وراثت و تقسیم ارث کمک می کند. اگر نیاز به وکیل انحصار وراثت دارید همکاران ما میتوانند شمارا در این امر یاری کنند

طبقات ارث

تمام کسانی که با متوفی پیوند خونی داشته یا به اصطلاح دارای قرابت نسبی هستند، از اموال او سهم دارند. در درجه اول والدین، فرزندان و نوه متوفی می باشند. در درجه دوم، ارث به خواهران، برادران و فرزندان آنها و اجداد متوفی خواهد رسید. در نهایت، عموها، عمه ها، خاله ها و دایی های متوفی در صورتی که در قید حیات باشند، به همراه فرزندان خود، به موجب نسب، صاحب ارث خواهند شد. البته باید در نظر داشت که تنها در صورتی به خویشاوندان طبقه دوم و سوم ارث تعلق می گیرد که طبقه ی قبل از آنها وجود نداشته باشد.

قانون برای زوج و زوجه نیز سهم الارثی در نظر گرفته و این افراد را به واسطه خویشاوندی سببی به ارث می رساند. البته قانونِ انحصار وراثت و تقسیم ارث دو شرط برای خویشاوند سببی در نظر می گیرد. اولا زوجیت شخص با متوفی باید دائمی بوده باشد و ثانیا توسط متوفی از ارث محروم نشده باشد. در قانون، تعدد زوجات نیز در نظر گرفته شده و ارث به صورت مساوی بین آنها تقسیم می شود.

باید در نظر داشت که در سیستم حقوقی ایران، قانونی مبنی بر محروم کردن از ارث وجود ندارد. به عبارت دیگر، متوفی قبل از مرگ خود نمی تواند کسی را از ارث محروم کند، اما می تواند از طریق راه هایی مانند وقف و انتقال مال خود قبل از فوت ، اموال خود را از دسترس وراث خارج کند. مطابق ماده 837 قانون مدنی، هر گونه وصیتی مبنی بر محرومیت افراد از ارث، از نظر قانون باطل است و اجرا نمی شود.

قوانین وراثت

همانطور که شخص می تواند در زمان حیات خود، از طریق راه هایی مانند وقف، از رسیدن ارث به وراث جلوگیری کند، می تواند اموال خود را نیز بنا به صلاحدید خود، بین وراث تقسیم کند. اصل مالکیت و تسلط بر اموال، به افراد اجازه می دهد تا بتوانند در زمان حیات خود در مورد اموال خود تصمیم گیری کنند. همچنین، همسر متوفی، خواه زن باشد خواه مرد، از ارث همسر خود سهم می برد؛ حتی اگر متوفی فرزند، پدر و مادر داشته باشد، همسر نیز در کنار آنها به ارث خواهد رسید. در این صورت، در انحصار وراثت و تقسیم ارث، خویشاوندانی که در طبقات بعدی ارث قرار دارند، از ارث محروم می شوند.

صدور گواهی انحصار وراثت و تقسیم ارث

افرادی که از متوفی ارث می برند، باید برای انحصار وراثت و تقسیم ارث، فرم کتبی درخواست خود را به شورای حل اختلاف ارائه دهند. سپس، فرم درخواست انحصار وراثت، پس از بررسی در شورا، در روزنامه ی کثیرالانتشار چاپ شده تا در صورت عدم وجود اعتراض، به آن رسیدگی شود. البته انتشار فرم تنها در صورتی انجام می شود که دارایی های متوفی ارزشی بیش از 500 میلیون ریال داشته باشد. در فرم کتبی درخواست انحصار وراثت باید اطلاعاتی از قبیل نام متوفی، نام درخواست کننده و آدرس کامل متوفی و درخواست کننده قید شود.

به غیر از اطلاعات ذکر شده، مدارک دیگری مانند گواهی فوت، کپی شناسنامه وراث، کپی عقدنامه همسر متوفی ( عقد دائمی)، فرم استشهادیه برای شناسایی وراث( عدم وجود وراث دیگر) و همچنین گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی برای اموال متوفی نیز، باید ضمیمه‌ی درخواست شود. لازم به ذکر است که در صورت مفقود شدن گواهی فوت، باید برای دریافت مجدد آن به سازمان ثبت احوال مراجعه نمود.

در قانون مربوط به انحصار وراثت و تقسیم ارث، باید قبل از تقسیم اموال، گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی اموال متوفی را به اداره امور اقتصادی و دارایی محل سکونت وی تقدیم کرد. همچنین، قبل از تقسیم ارث بین وراث، باید علاوه بر مالیات اموال، تمام بدهی های متوفی، اعم از وام و مهریه نیز از اموال کسر شود. در نهایت، باقیمانده ی اموال متوفی بین وراث او تقسیم می شود.

میزان ارث فرزندان و همسر متوفی

اگر متوفی صاحب تنها یک دختر باشد و پدر و مادر وی در قید حیات نباشند، تمامی اموال متوفی به فرزند دختر می رسد. اگر علاوه بر فرزند دختر، پدر و مادر متوفی نیز در قید حیات باشند، در این صورت نصف اموال به فرزند دختر رسیده و نصف دیگر بین پدر و مادر متوفی بر اساس درصدها تقسیم می شود. در شرایطی که متوفی دارای فرزند پسر بوده و پدر و مادر وی نیز در قید حیات باشند، دو سوم اموال به فرزند پسر رسیده و پدر و مادر متوفی تنها یک سوم از اموال را به ارث می برند. در قانون انحصار وراثت و تقسیم ارث قید شده که اگر متوفی دارای چند فرزند پسر باشد، باید اموال، به طور مساوی بین آنها تقسیم شود.

در صورت وجود فرزند دختر و پسر، فرزند پسر دو برابر فرزند دختر ارث می برد. همچنین اگر پدر و مادر متوفی نیز در قید حیات باشند، یک سوم اموال به آنها رسیده و مابقی بین فرزندان دختر و پسر به نسبت های گفته شده تقسیم می شود.

در انحصار وراثت و تقسیم ارث برای همسر متوفی نیز مقدار مشخصی از اموال در نظر گرفته شده است. اگر متوفی زن باشد، همسر وی نیمی از اموال او را به ارث می برد. البته این در شرایطی است که متوفی فرزند و نوه نداشته باشد. در صورت وجود فرزند و نوه برای متوفی، سهم زوج به یک چهارم کاهش می یابد. زن نیز در صورت فوت همسر خود، اگر دارای فرزندی از او باشد، یک هشتم از اموال منقول و یک هشتم از اموال غیرمنقول را به ارث خواهد برد. در شرایطی که زن از متوفی فرزندی نداشته باشد، میزان سهم الارث او از اموال منقول، یک چهارم خواهد بود.