دادخواست رجوع از هبه
رجوع از هبه یکی از حالت هایی است که ممکن از در بعد از تنظیم قرارداد هبه رخ دهد. قبل از پرداختن به دادخواست رجوع لازم است تا در خصوص عقد هبه توضیحاتی داده شود و اینکه در چه مواردی رجوع از هبه مجاز و غیر مجاز می باشد. در ادامه این مقاله به جوانب این موضوع حقوقی خواهیم پرداخت.
قرارداد هبه چیست؟
هبه به معنی بخشش و هدیه است و این مهم در قالب عقد قراردادی رخ می دهد که فردی که صاحب شرعی و قانونی مالی است آن را به خواسته خود به شخص خاصی در یک قرارداد مجاز آن را هدیه می دهد. مطابق ماده ۷۹۵ قانون مدنی هبه عبارت است از؛ عقدی که به موجب آن شخصی مالی را که متعلق به خود است مجانی به تملک شخص دیگری در خواهد آورد. به کسی که مال را هدیه می دهد واهب گفته می شود و به شخصی که مال را هدیه می گیرد متهب گفته می شود. عین موهوبه نیز مالی است که بخشیده می شود. عین موهوبه ممکن است مال یا منفعت مالی باشد. شرط صحت این قرارداد این است که واهب صاحب اصلی مال موهوبه باشد و اینکه متهب یا کسی که مال به وی هدیه داده می شود، هدیه را قبول نماید. هبه بر دو نوع معوض و غیر معوض است. به قرارداد هبه ای که واهب برای هدیه دادن مال شرطی را برای متهب قرار می دهد هبه معوض گفته می شود و غیر از آن غیر معوض گفته می شود. اما منظور از رجوع از هبه چیست؟ در متن زیر به این مهم پرداخته ایم.
رجوع از هبه به چه معناست؟
گفته شد؛ هبه هدیه دادن مالی یا منفعت مالی از طرف مالک اصلی ملک به شخصی دیگر است که مالکیت ملک به نام متهب یا گیرنده مال می شود. گاهی واهب یا هدیه دهنده از هبه خود به هر علتی پشیمان می شود که به آن رجوع از هبه می گویند. یکی از عقودی که رجوع از آن جایز قرارداد هبه است اما رجوع از آن شرایط خاص خود را دارد. در حالت کلی مطابق قانون واهب در صورت تمایل و پشیمانی مال خود را پس گیرد به این معنی که از هبه پشیمان شود که به این حالت رجوع از هبه می گویند. البته لازم به ذکر است در موارد خاصی رجوع غیر مجاز است و واهب نمی تواند مدعی اموال خود شود. همانطور که گفته شد؛ عقد هبه از عقود جایزی است که طبق قانون هر قراردادی که جز عقود جایز باشد رجوع و پشیمانی از آن حتی بدون رضایت طرف مقابل امکانپذیر است.
دادخواست رجوع از هبه چگونه است؟ (1)
موارد منع رجوع از هبه کدام است؟
مواردی که در آن واهب حق رجوع از هبه را ندارد قانون گذار به صراحت اعلام کرده و در صورت وجود هر یک از شرایط ذیل در متن واهب حق رجوع ندارد. اصل عقود هبه قابل رجعت است اما در شرایطی این امکان فراهم نمی شود که در ماده ۸۰۳ قانون مدنی در این مورد بحث شده است. پس مواردی که رجوع از هبه در آن غیر مجاز است به شرح زیر می باشد؛
در مواردی که مال هدیه داده شده با عین موهوبه از بین رفته باشد، در این حالت نمی توان از هبه رجوع کرد.
اگر واهب به فرزند یا پدر و مادر خود مالی را ببخشد یا به اصطلاح هبه کند دیگر حق رجوع از آن را ندارد.
اگر هبه از نوع هبه معوض باشد و شرط واهب و یا مالی یا منفعتی که در مقابل هبه تعیین شده دریافت شده باشد. گفته شد؛ هبه معوض هبه ای است که در آن واهب در قرارداد ذکر می کند که مثلا مال یا خانه را به فلان شخص می بخشم در ازای دادن یک ربع سکه و شخص همان دم ربع سکه را به واهب می دهد پس در این حالت نمی توان از هبه رجوع کرد.
اگر متهب در عین موهوبه تغییراتی ایجاد کرده باشد مثلا خانه ای کلنگی هدیه کرده باشد و آن را بکوبد و از نو بسازد یا تغییرات اساسی در آن ایجاد کند مال به واهب غیر قابل رجوع می شود.
در نهایت اگر متهب مال را از واهب دریافت کرده باشد و او آن مال را به شخص دیگری بدهد حال با فروش با هدیه و بابت آن از تملک وی خارج شده باشد یعنی مال دیگر به نام او نباشد قابل رجوع نخواهد بود.
در تمامی موارد فوق طبق قانون مال موهوبه به واهب بازگردانده نمی شود. ممکن است در شرایط مشابه بین واهب و متهب اختلاف دیش بیاید که باعث طرح و اقامه دعوا شود.
دعوای رجوع از هبه چیست؟
اگر واهب شرایط باز پس گیری مال خود را داشته باشد یا اصطلاحا قابلیت رجوع از هبه را داشته باشد و متهب از پس دادن مال خودداری کند دعوای رجوع از هبه در دادگاه مطرح خواهد شد. مثلا زنی مهریه خود را در قرارداد هبه به شوهرش بخشیده است و به هر دلیلی زن از هبه خود پشیمان است و خواستار مهریه می شود و مرد نیز از دادن مهریه به زن امتناع می کند. در چنین حالتی زن با اقامه دعوا در دادگاه خواستار حق و حقوق قانونی و شرعی خود می شود.
نحوه تنظیم دادخواست رجوع از هبه چگونه است؟
دعاوی مطرح شده مربوط به رجوع از هبه در دادگاه در قالب دادخواست قابل ارائه می باشد. ممکن است خواهان دعوا شرایط لازم را برای تهیه دادخواست نداشته باشد زیرا از اصول تنظیم دادخواست ذکر دلیل منطقی و قانونی در متن آن است. پس اقامه دعوای مزبور باید در حالت تنظیم دادخواست به دادگاه ارائه شود و مشخصات اصلی واهب و متهب در آن ذکر شود. همچنین کپی قرارداد ضمیمه دادخواست شده و دلایل رجوع با ذکر ماده قانونی در متن نوشته شود. مشخصات کامل هبه و یا عین موهوبه در دادخواست قید شود. این نوع از دعاوی، دعاوی مالی محسوب شده و مستلزم پرداخت هزینه دادرسی است.پس از ارائه دادخواست دادگاه اقدام به رسیدگی کرده و در صورت قانونی بودن درخواست اقدام به صدور دستور به باز پس گیری مال از متهب می کند.
