سهم الارث زوج و زوجه
منظور از سهم الارث زوج و زوجه سهم هر یک از ارث بعد از فوت همسر است. در عقد نکاح دائم رابطه زوجیت میان زن و شوهر ایجاد می شود و پس از مرگ هر یک از زوجین رابطه توارث ایجاد خواهد شد. به این معنی که هر دو یعنی زوج و زوجه از یکدیگر ارث می برند. سهم الارث زوج و زوجه دارای شرایطی خاص برای هر کدام است. قانون سهم زوج و زوجه را از ارث در زمان فوت مشخص کرده است. در این مبحث سوالاتی پیش خواهد آمد که برای نمونه؛ سهم الارث زوج چگونه محاسبه می شود؟ سهم الارث زوجه و زوج در صورت داشتن فرزند چگونه محاسبه خواهد شد؟ یا طبق قانون سهم الارث زوجه و زوج بدون فرزند چقدر است؟ یا قانون سهم الارث هر یک از زوجه و زوج را در صورت نداشتن وارثی چگونه اعمال می کند؟ آیا سهم الارث زوج و زوجه در ازدواج موقت اعمال می شود؟ در صورت چند زوجه بودن سهم هر یک از زوجه ها چقدر است؟ جواب به تمامی این سوالات را در این متن بخوانید.
سهم الارث زوج و زوجه (2)
سهم الارث زوجه
گفتیم که زمانی نکاح دائم میان زوجه و زوج خوانده شود هر یک از زوجین از یکدیگر ارث می برند. سهم الارث زوج و زوجه طبق قانون مشخص شده است که سهم الارث زوجه در چند حالت مورد بررسی قرار خواهد گرفت. داشتن یا نداشتن فرزند و چند همسری بودن زوج و یا نبود وارثی به جز همسر در تعیین سهم الارث زوجه تاثیر گذار است. پس نکته مهم در ارث بردن زوجه این است که در عقد دائم زوج باشد. در این صورت روشن است که زوجینی که عقد موقت دارند از یکدیگر ارث نمی برند. زوجه دارای فرزند طبق قانون یک هشتم از ارث زوج به وی تعلق خواهد گرفت و در صورت نداشتن فرزند یک چهارم ارث زوج به زوجه تعلق می گیرد. چنانچه زوج دارای دو همسر یا بیشتر باشد سهم هر یک از آنان در صورت داشتن فرزند یک هشتم از ارث است و در صورت نداشتن فرزند سهم الارث آنها یک چهارم می باشد. پس به طور مساوی سهم زوجه ها از ماترک متوفی داده خواهد شد.
شاید این سوال پیش بیایید که در صورت نداشتن فرزند و سهم الارث همسر از یک چهارم ارث زوج، مابقی ارث به چه کسانی تعلق خواهد گرفت؟ تمام کسانی که از متوفی ارث خواهند برد به ترتیب پدر و مادر، خواهر و برادر و بستگان طبقه دوم و سوم می باشد. اما چنانچه متوفی به جز همسر وارثی نداشته باشد و فاقد اولاد و اولاد اولاد بود به جز یک چهارم از ارث وی که به همسرش تعلق می گیرد بعد از ده سال به خزانه دولت تعلق خواهد گرفت و با سه چهارم باقی مانده ارث متوفی مانند ترکه و اموال شخص بدون وارث برخورد خواهد شد که اشخاص بدون وراث بعد از مرگشان تمامی اموال آنها بعد از ده سال به دولت تعلق خواهد گرفت. اما سهم الارث زوج چقدر است و چگونه محاسبه می شود؟
سهم الارث زوج
سهم الارث زوج و زوجه در عقد دائم است پس برای زوج و زوجه وجود نکاح دائم برای ایجاد رابطه توارث لازم است. زوج بر خلاف زوجه از سهم الارث بیشتری برخوردار خواهد شد. داشتن یا نداشتن فرزند بر سهم الارث زوج تاثیر خواهد داشت. طبق قانون در صورت داشتن فرزند زوج یک چهارم اموال زوجه را به ارث می برد و در صورت نداشتن فرزند یک دوم از ترکه متوفی به وی خواهد رسید. چنانچه متوفی وارثی جز زوج نداشته باشد تمامی اموال زوجه به زوج می رسد. پس در هر حالت سهم الارث زوج بیشتر از سهم الارث زوجه خواهد بود.
تمامی متن فوق کلیاتی بود که در مورد سهم الارث زوج و زوجه در قانون وجود دارد. اما مواردی در سهم الارث هر یک از زوجین وجود دارد که تحت شرایط خاصی اعمال خواهد شد. در متن زیر به این موارد خواهیم پرداخت.
سهم الارث زوج و زوجه (3)
شرایط سهم الارث زوج و زوجه
گاهی بعد از طلاق زوجین از یکدیگر و در صورت فوت شدن هر یک دیگری وارث محسوب می شود. چنانچه زوج همسر خود را طلاق رجعی داده باشد به مدت سه ماه تمام که به آن مدت عده می گویند زوج یا زوجه هر کدام در این مدت مشخص عده فوت کنند دیگری از همسر خود ارث می برد. زیرا در طلاق رجعی تا سه ماه مرد هر زمان بخواهد می تواند به زن رجوع کند و چنانچه زوج بخواهد، می تواند دوباره با زوجه زندگی کند حتی بدون خواندن خطبه عقد، پس بدیهی است که در این حالت حتی بعد از خواندن صیغه طلاق رجعی زوجین هنوز زن و شوهرند و از یکدیگر ارث می برند. اما در طلاق بائن چنین نیست و بعد از خواندن صیغه طلاق زوج و زوجه هیچ حقی بر یکدیگر نخواهند داشت حتی در مدت مشخص عده، پس در طلاق بائن زن و شوهر از یکدیگر ارث نمیبرند مگر در یک مورد استثنایی که در مورد بعدی عنوان خواهد شد.
زمانی که زوج در زمان بیماری خاص خود زوجه را طلاق دهد و پس از مدتی زوج به همان بیماری فوت کند زوجه از ماترک متوفی ارث می برد و اگر طلاق از نوع بائن باشد زوجه در صورتی که ازدواج نکرده باشد از زوج ارث می برد.
چنانچه زوج یا زوجه پس از فوت سهم قانونی خود را از ارث همسر خود خواهند برد حتی با وجود بستگان طبقه اول، دوم و سوم نیز سهم هر یک از اموال متوفی جدا خواهد شد و مابقی ماترک بین وراث تقسیم می شود و اگر متوفی وارثی نداشت همانطور که گفته شد ترکه وی بعد از ده سال به خزانه دولت تعلق خواهد گرفت.
چنانچه وراث از دادن سهم الارث زوجه به هر دلیلی امتناع کنند زوجه می تواند سهم خود را از عین ماترک استیفاء نماید.
در صورت نبودن هیچ وارثی برای شخص متوفی عین مال وی راجع به احکام است و چنانچه گفته شده بعد از ده سال به دولت تعلق می گیرد.
در صورتی که زوج و زوجه همزمان با هم فوت کنند سهم الارث زوج و زوجه طبق قانون به شرایطی بستگی دارد که در قانون به آن اشاره شده است.
