سفته و واخواست آن
در این مقاله به بررسی سفته و واخواست آن که به نوعی اعتراض رسمی بر علیه صادرکننده سفته است می پردازیم. پیش از بررسی موضوع واخواست سفته بهتر است تعریفی از خود سفته ارائه و به بررسی کاربرد آن بپردازیم.
سفته چیست و به چه منظور از آن استفاده می شود؟
سفته نامی است که بارها نام آن را شنیده و شاید از آن در مواردی همچون گرفتن وام یا به عنوان هر سند تضمینی دیگری استفاده کرده باشید. مفید بودن سفته را بیشتر کسانی درک می کنند که دارای دسته چک یا اسناد معتبر دیگر جهت ارائه تضمین مورد قبول به افراد یا نهادها نباشند. در پاسخ به سوال سفته چیست و به چه منظور از آن استفاده می شود می توان گفت:
سفته یک سند تجاری محسوب می شود که در میان مردم رایج و شناخته شده است. این سند بر خلاف چک که هر کسی امکان اخذ آن را ندارد توسط هر فردی قابل تهیه و استفاده است. از سفته غالبا به عنوان سند ضمانت حسن انجام انواع قراردادها استفاده می شود.
سفته و واخواست آن (3)
سفته و واخواست آن در قانون تجارت
در قانون تجارت در مورد سفته و واخواست آن مواد قانونی بسیار کمی آورده شده است که علت آن برابری برات (در قانون تجارت در مورد برات به طور مفصل توضیح داده شده و مواد قانونی مربوط به آن وجود دارد) با این سند تجاری می باشد. مطابق با ماده 307 این قانون، امضا کننده سفته متعهد به پرداخت مبلغی در تاریخ معین می شود؛ عین این ماده قانونی به صورت زیر است.
عین ماده 307 قانون تجارت:
” فته طلب سندی است که به موجب آن امضا کننده تعهد می کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله کرد آن شخص کارسازی نماید.”
فته طلب نام دیگر سفته است؛ علاوه بر این، در ماده 308 همین قانون الزامات رسمیت یک سفته به صورت زیر مورد تاکید قرار می گیرد.
عین ماده 308 قانون تجارت:
“فته طلب علاوه بر امضاء یا مهر باید دارای تاریخ و متضمن مراتب ذیل باشد:مبلغی که باید تادیه شود با تمام حروف.
گیرنده وجه.
تاریخ پرداخت.
سفته و واخواست آن (2)
سفته و واخواست آن یا مطالبه قانونی این سند تجاری
برخی افراد از آنجایی که در مورد سفته و واخواست آن دارای اطلاعات کافی نیستند هنگام بستن قرارداد در مورد تضمین حسن اجرای آن با اخذ سفته دچار تردید می شوند. این افراد مسلما وقتی در مورد سفته و واخواست آن اطلاعات ندارند در مورد تفاوت بین سفته واخواست شده با سفته واخواست نشده نیز آگاهی لازم را ندارند. در اینجا به پرسش های کاربران در این زمینه پاسخ خواهیم داد.
واخواست سفته چیست؟
واخواست سفته در بیانی ساده همان مطالبه رسمی و قانونی وجه سفته تعریف می شود. از این رو واخواست سفته را می توان با گواهی عدم پرداخت چک که از بانک مربوطه صادر می شود مشابه در نظر گرفت. همانطور که در بالا نیز بدان اشاره شد تمام قواعد و قوانین مربوط به برات که در قانون تجارت ذکر شده اند در مورد سفته نیز لازم الاجرا هستند. این موضوع در ماده 309 قانون تجارت مورد تاکید قرار گرفته است.
عین ماده 309 قانون تجارت:
“تمام مقررات راجع به بروات تجارتی (از مبحث چهارم الی آخر فصل اول این باب) در مورد فته طلب نیز لازم الرعایه است.”
از این رو از آنجایی که در ماده 230 همین قانون قبول کننده برات ملزم به پرداخت وجه در موعد مقرر شده است، قبول کننده سفته یا امضا کننده آن نیز موظف است در تاریخ مقرر مبلغ سفته را پرداخت نماید.
عین ماده 230 قانون تجارت:
“قبول کننده برات ملزم است وجه آن را سر وعده تادیه نماید.”
نکته: دقت داشته باشید در صورتی که سفته دارای تاریخ نباشد، عندالمطالبه محسوب می شود و صادر کننده آن موظف به پرداخت وجه سفته به محض مطالبه فرد دارنده سفته است. اما اگر سفته دارای تاریخ باشد در موعد مقرر بایستی آن را مطالبه کرد و زودتر از موعد تعیین شده قابلیت مطالبه ندارد.
واخواست سفته اولین گام برای تعقیب حقوقی صادر کننده غیر متعهد
همانطور که گفته شد هر فرد صادرکننده سفته موظف به پرداخت وجه آن در موعد مقرر است. در صورتی که این فرد در انجام تعهدات خود در زمینه ای که جهت تضمین آن سفته داده است متعهد نباشد، فرد دارنده سفته می تواند مراتب قانونی لازم را در مورد تعقیب حقوقی صادر کننده، ظهرنویسان و افراد ضامن سفته طی نماید. اولین قدم برای این کار واخواست سفته است. در مورد مبحث سفته و واخواست آن، در اغلب منابع واخواست سفته بهترین کار برای پیگیری رسمی و قانونی این موضوع ذکر شده چرا که بلافاصله پس از واخواست سفته مراتب آن به فرد یا افراد متعهد به پرداخت آن نیز اعلام و آنها از آمادگی فرد دارنده سفته برای پیگیری قانونی مطالبه وجه خود مطلع می شوند.
سفته و واخواست آن (1)
استفاده از خدمات دایره واخواست برای واخواست سفته
دوایر واخواست دوایری هستند که فقط برای انجام امر واخواست سفته به وجود آمده اند و کاری جز این ندارند. این دوایر هزینه ای را تحت عنوان هزینه واخواست از فرد دارنده سفته مطالبه می کنند. هزینه واخواست برابر با 2 درصد ارزش وجه سفته است و به سبب بالا بودن آن به خصوص در مورد سفته های با مبالغ بالا اکثر افراد بدون اقدام به واخواست وجه سفته را از فرد متعهد مطالبه می کنند. مطالبه سفته بدون واخواست باعث از دست رفتن برخی امتیازات تجاری بودن آن می شود اما هزینه کمتری را به شخص دارنده سفته تحمیل می کند.
در دوایر واخواست، واخواست سفته را به صورت سه نسخه ای تنظیم می کنند که دو نسخه آن در نزد دایره واخواست و فرد واخواست کننده ( هر کدام یک نسخه) باقی می ماند و یک نسخه را به فرد متعهد به پرداخت وجه سفته ابلاغ می کنند. اما توجه داشته باشید که سفته بر خلاف چک دارای وجه کیفری نیست و نمی توان صادرکننده آن را به سبب صدور سفته بی محل تحت تعقیب (کیفری) قرار داد. همچنین در بیان تفاوت چک و سفته لازم به ذکر است که گواهی عدم پرداخت چک نسبت به سفته آسان تر اخذ می شود.
