رای اصلاحی چیست؟

رای اصلاحی چیست؟

منظور از رای اصلاحی چیست؟

در این نوشتار به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که رای اصلاحی چیست؟ مطابق با ماده 309 قانون آیین دادرسی مدنی رای اصلاحی زمانی صادر می شود که در نگارش رای اصلی، اشتباهی مانند سهو قلم یا از قلم افتادن کلمه ای صورت گرفته باشد. اعتبار رای اصلاحی از نظر حقوقی با رای اصلی برابر است.

رای اصلاحی اصولاً توسط دادگاهی صادر می شود که رای اصلی توسط آن صادر شده است. در واقع رای اصلاحی همان رای اصلی می باشد که اشتباهات جزئی آن برطرف گردیده است. رای اصلاحی نیز مانند رای اصلی باید به طرفین دعوی و وکلای آنان ابلاغ شود. از نظر قانونی پس از صدور رای اصلاحی و ابلاغ آن، هرگونه ابلاغ رای اصلی باید به همراه رای اصلاحی صورت گیرد. هم در دادگاه های عمومی و حقوقی و هم در دادگاه های کیفری، رای اصلاحی توسط دادگاهی صادر می شود که رای اولیه توسط آن صادر شده است. البته رای دادگاه در آن قسمت که به صورت صحیح صادر شده است باید اجرا شود. در ادامه با مروری بر قوانین و مقررات موجود، این موضوع را مورد بررسی قرار می دهیم که شرایط و مراحل صدور رای اصلاحی چیست؟

شرایط و مراحل صدور رای اصلاحی

برای آن که رای اصلاحی صادر شود، باید وقوع یک اشتباه لفظی در متن رای برای دادگاه احراز شود. قانوناً هر کدام از طرفین دعوی نیز می توانند وقوع اشتباه لفظی در صدور رای را به دادگاه گوشزد کنند. در این رابطه باید توجه داشت که صدور رای اصلاحی تنها در مورد آن دسته اشتباهاتی ممکن است که در اساس حکم اشتباه نشده باشد. در نتیجه اگر دادگاه در موضوعات مهمی مثل صلاحیت رسیدگی، محکومیت یا برائت متهم و … مرتکب اشتباه شده باشد، صدور رای اصلاحی امکان نخواهد داشت. در این موارد شخصی که اشتباه به ضرر او صورت گرفته است، می تواند از شیوه های اعتراض به آرای دادگستری مثل تجدید نظر خواهی، اعاده دادرسی و … استفاده نماید.

نکته شایان توجه این است که در آرایی که توسط مراجع قضایی صادر می شود، همواره اشتباهات لفظی مثل غلط های املایی و … یافت می شود. اما برای صدور رای اصلاحی باید اشتباه، موثر باشد. مثلاً اگر اعداد و ارقام مربوط به محکوم به، در رای دادگاه به صورت اشتباه نوشته شده باشد، مورد از موارد صدور رای اصلاحی خواهد بود. رای اصلاحی زمانی صادر می شود که رای اصلی، ابلاغ شده باشد. اگر اشتباه رای زمانی معلوم شود که تاکنون رای به طرفین دعوی ابلاغ نشده است، دادگاه باید رای اصلی را باطل کرده و رای جدید را صادر کند.

شیوه طرح درخواست برای رای اصلاحی

در اینجا می خواهیم این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم که راهکار قانونی در مواقعی که متوجه می شویم رای دادگاه به صورت اشتباه صادر شده است، برای صدور رای اصلاحی چیست؟ همانطور که اشاره شد صدور رای اصلاحی در صلاحیت دادگاهی است که رای اشتباه را صادر کرده است. بنابراین هنگامی که با وقوع اشتباه در رای صادر شده توسط دادگاه مواجه می شوید، کافی است به دادگاه صادر کننده رای مراجعه نمایید. اگر پرونده از دادگاه صادر کننده رای صادر شده و برای مثال در دادگاه تجدید نظر استان باشد، همچنان برای صدور رای اصلاحی باید به دادگاه محل صدور رای اصلی مراجعه کرد. در مواردی که اجرای رای با صدور قرار نیابت به مراجع قضایی حوزه شهر دیگری سپرده می شود نیز صدور رای اصلاحی در صلاحیت دادگاه صادر کننده رای یعنی دادگاه محل اعطای نیابت قضایی قرار دارد.

پس از مراجعه به دادگاه صادر کننده رای اصلی و اعلام وقوع اشتباه در صدور رای، قاضی دادگاه نسبت به صدور رای اصلاحی مبادرت می نماید. چنانچه قاضی دادگاه صادر کننده از صدور رای اصلاحی خودداری نماید، متقاضی می تواند با طرح درخواست تجدید نظر خواهی یا فرجام خواهی نسبت به رای صادره، صدور رای اصلاحی را درخواست کند.

مطابق با تبصره ماده 309 قانون آیین دادرسی مدنی، اگر رای مورد تصحیح قابل تجدید نظر یا فرجام خواهی باشد، رای اصلاحی نیز قابل تجدید نظر خواهی و فرجام خواهی است. قسمتی از رای مورد تصحیح که مورد اشتباه نبوده است در صورت قطعیت اجرا می شود. برای مثال اگر حکم دادگاه کیفری مبنی بر محکومیت متهم به شلاق و جزای نقدی صادر شده باشد، ولی اشتباه رای در مورد تعداد شلاق باشد، اجرای حکم نسبت به حکم شلاق متوقف شده ولی اجرای حکم جزای نقدی ادامه پیدا می کند.

نکات حقوقی تکمیلی

تا اینجا دانستیم که در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری، معنای رای اصلاحی چیست؟ در اینجا به برخی از مهمترین نکات قانونی مرتبط با صدور رای اصلاحی اشاره خواهیم داشت. توصیه می شود پیش از انجام هرگونه اقدام حقوقی در زمینه صدور رای اصلاحی با یک یا چند نفر وکیل دادگستری مشاوره حقوقی داشته باشید.

رای اصلاحی چیست؟ همانطور که در ماده 309 قانون آیین دادرسی مدنی بیان شد، رای اصلاحی تنها زمانی صادر می شود که دادگاه صادر کننده جرم، مرتکب اشتباه لفظی شده باشد. اگر معلوم شود دادگاه به عمد مفاد رای را به صورت غیر قانونی تغییر داده است، مورد از موارد ارتکاب تخلف انتظامی به شمار می رود. در این صورت شخصی که رای به ضرر او صادر شده است می تواند به دادگاه انتظامی ویژه قضات مراجعه کرده و مجازات قاضی متخلف را درخواست کند.

گاه ممکن است در نتیجه صدور رای به صورت اشتباه، به یکی از طرفین دعوی خسارتی وارد شود. در این صورت دولت مکلف به جبران خسارت از شخص آسیب دیده خواهد بود. در صورتی که معلوم شود قاضی به صورت عمدی موجب خسارت دیدن زیان‌دیده گردیده است، جبران خسارت از اموال قاضی به عمل خواهد آمد.

اگر بپرسید بهترین راهکار برای صدور رای اصلاحی چیست؟ باید گفت: بهترین راهکار برای صدور رای اصلاحی، مراجعه حضوری به دادگاه صادر کننده حکم است. در این رابطه باید توجه داشته باشید که حتی اگر پرونده از دادگاه صادر کننده حکم خارج شده و به دادگاه تجدید نظر یا دیوان عالی کشور ارسال شده باشد نیز صدور رای اصلاحی در صلاحیت دادگاه نخستین صادر کننده رای قرار دارد.