قرارداد رهنی چیست؟
قرارداد رهنی چیست؟
یکی از پرکاربرد ترین سوالات حقوقی عبارتند از اینکه قرارداد رهنی چیست؟ در واقع قرارداد رهن نوعی توافق در میان افراد برای طلب حقوقی خود است. افراد باید توجه داشته باشند که این قرارداد با قراردادهای رهن و در اختیار گرفتن واحد ها جهت اسکان و یا واحد های تجاری به طور کل متفاوت است. قرارداد رهنی یکی از قرارداد های پرکاربرد تجاری است که قوانین زیادی نسبت به آن طرح گردیده است. بند های 771 تا 794 قانون مدنی در مورد همین موضوع می باشد و افراد باید نسبت به آن آگاهی داشته باشند. در ادامه این مطلب شما را با قرارداد رهنی و قوانین و شرایط نسبت به آن به صورت کامل آشنا خواهیم کرد پس با ما در این مقاله همراه باشید.
قرارداد رهن و ارکان آن
معنای کلمه رهن در حقوق به معنای قراردادی است که بر طبق آن یک مال به عنوان وثیقه دین در نظر گرفته می شود و در لغت ثبات و تداوم معنی می گردد. این تعریف رهن در قانون مدنی و در بند 771 نیز به صورت کامل بیان گردیده است. بر طبق قانون در قرارداد رهنی اگر فردی به شخص دیگری بدهی داشت مالی را به عنوان وثیقه در نظر می گیرند تا در صورت عدم پرداخت آن مال به طلبکار تعلق گیرد. به شخص رهن دهنده راهن و به شخص رهن گیرنده مرتهن می گویند. در اینجا رهینه به معنای مال و اموالی است که به عنوان وثیقه در این قرارداد مورد استفاده قرار می گیرند. این سه مورد یعنی راهن، مرتهن و رهینه از ارکان قرارداد رهنی به شمار می روند و قوانین دقیق و واضحی نسبت به آنها وجود دارد.
ماهیت قرارداد رهنی
ماهیت قرارداد رهنی چیست؟ در واقع قرارداد رهنی دارای ماهیتی دو طرفه است و هر یک طرفین باید نسبت به مفاد این قرارداد تعهد داشته باشند. در طی این قرارداد رهن دهنده یا به اصطلاح راهن عقد نسبت به وی لازم و مرتهن جایز است. معنی این جمله این است که راهن نمی تواند به هیچ وجه عقد را فسخ کند. لازم به ذکر است که این امر توسط مرتهن قابل انجام است و وی می توان آن را فسخ کند. بر طبق بند های مختلف این قرارداد راهن و مرتهن درباره مال می توانند توافقات لازم را داشته باشند که مال در تصرف کدام طرف باشد. افراد برای آشنایی با تمام بند ها و قوانین موجود درباره قرارداد رهنی می توانند از افراد متخصص در این حوزه کمک بگیرند. موسسات و دفاتر بسیار زیادی وجود دارد که افراد را در تمام حوزه های حقوقی کمک می کنند.
شروط سلب فروش از مرتهن
در قرارداد رهنی نمی توان شرط ضمن عقد رهن مبنی بر سلب حق فروش را به ثبت رساند و این امر کاملا غیر قانونی می باشد. این قانون در بند 778 قانون مدنی به صورت شفاف و به صراحت بیان گردیده است و افراد نباید نسبت به آن بی توجه باشند. تمام شروط درج شده در قرارداد همانند سایر قرارداد ها باید به طور کامل رعایت شود تا آن عقد دارای اعتبار گردد.
تاثیر فوت راهن و مرتهن در قرارداد
یکی از مسائل نگران کننده در موضوع قرارداد رهنی فوت راهن و مرتهن می باشد. افراد می خواهند بدانند در صورت فوت هر کدام از طرفین قرارداد تکلیف آن چه خواهد شد و چگونه به حقوق خود دستیابی پیدا کنند. بر طبق قانون و بند های درج شده در مورد قرارداد رهنی در صورت فوت راهن یا مرتهن قرارداد به هیچ وجه فسخ نخواهد شد. اگر راهن فوت کند مرتهن می تواند تقاضا کند که مال در اختیار شخص دیگری قرار گیرد تا در مساله وراثت مشکلی برای آن به وجود نیاید. اگر ورثه راهن نسبت به این موضوع رضایت نداشته باشند باید از طریق قانون نسبت به آن تصمیم گیری شود.
ویژگی های مال معین شده در رهن
رهینه باید دارای شرایط خاصی باشد تا بتوانید در قرارداد های رهنی از آنها استفاده کنید که در ادامه به برخی از شاخصه ها و ویژگی های آن می پردازیم. مال در این قرارداد باید کاملا فیزیکی باشد به این معنا که وجو خارجی داشته باشد. علت این امر حبس مال است که در طی مفاد قرارداد ثبت می گردد. سوالی که ذهن بیشتر افراد را درگیر می کند این است که رهینه می تواند مال مشاعی باشد؟ که باید گفت بله اما باید قابل رویت و استعلام باشد. افراد باید توجه داشته باشند که اموالی که به صورت مطالبه و سرقفلی هستند نیز امکان رهن نخواهند داشت. اموال موقوفه، اموال عمومی و زمین هایی که احیا نگردیده اند نیز از جمله مواردی است که نمی توانند مورد رهن قرار بگیرند. با در نظر گرفتن این شرایط قادر خواهید بود تا یک قرارداد کاملا قانونی داشته باشید.
کاربرد قرارداد رهن
تا به اینجا به پاسخ سوال قرارداد رهنی چیست؟ پرداختیم و با ماهیت آن آشنا شدیم، اما در ادامه قصد داریم درباره کاربرد آن نیز اطلاعاتی در اختیار شما قرار دهیم. هنگامی که توافق مالی بین رهن دهنده و رهن گیرنده صورت گیرد از این قرارداد استفاده می شود. یکی از مثال های بسیار پرکاربرد در این زمینه وام های بانکی است که بابت آن مالی را که قابلیت وصول داشته باشد به عنوان وثیقه در نظر گرفت. این قرارداد باید کاملا بر طبق قانون تنظیم گردد تا از درجه اعتبار ساقط نشود. همچنین در صورتی که وسیله نقلیه ای به صورت اقساطی تهیه می گردد و سند آن تا پایان اقساط انتقال داده نمی شود نیز، نمونه دیگری از این قرارداد می باشد.
نتیجه گیری
بر طبق قرارداد رهنی افراد می توانند مالی را به عنوان وثیقه در نظر بگیرند. این مال در صورت عدم پرداخت بدهی به راهن تعلق می گیرد و مرتهن نمی تواند ادعایی داشته باشد. در معاملات تجاری از این قرارداد استفاده بسیار زیادی می شود و باید کاملا بر طبق قانون انجام گیرد تا معتبر باشد. رهن خانه یا واحد تجاری به کلی با این قرارداد متفاوت است که افراد باید به آن توجه داشته باشند. این قرارداد با امضای طرفین انجام می گیرد و در صورت فوت هر کدام از طرفین قرارداد به هیچ وجه فسخ نخواهد شد.
