جرم انتسابی چیست؟

جرم انتسابی یا اتهام انتسابی اصطلاحی است که در مراحل اولیه‌ی دادرسی کیفری مطرح می‌شود. این واژه زمانی به کار می‌رود که یک فرد مظنون به ارتکاب جرم خاصی است، اما هنوز در دادگاه محکوم نشده و جرم او به اثبات نرسیده است. در واقع، مقامات قضایی بر اساس شواهد و قراین موجود، احتمال می‌دهند که این فرد مرتکب جرم شده و به همین دلیل، اتهام مشخصی را به وی نسبت می‌دهند.

اما نکته مهم اینجاست که «اتهام» با «جرم اثبات‌شده» تفاوت دارد. فردی که اتهام انتسابی دارد، هنوز مجرم محسوب نمی‌شود. در نظام حقوقی ایران، اصل بر برائت است؛ یعنی هر شخصی بی‌گناه فرض می‌شود تا زمانی‌که خلاف آن در دادگاه صالح و با رعایت اصول دادرسی عادلانه اثبات شود.

بنابراین، مفهوم اتهام انتسابی بیشتر بیانگر وضعیت موقت و نهایی‌نشده یک فرد در فرایند کیفری است. این مرحله به متهم فرصت می‌دهد تا از خود دفاع کند و وکیل حقوقی بگیرد.

📞 برای بررسی وضعیت حقوقی خود با وکیل متخصص، با گروه وکلای پارسا تماس بگیرید: 09124857572

معنی اتهام انتسابی

برای درک بهتر واژه «اتهام انتسابی»، باید واژه‌ها را به‌طور جداگانه بررسی کرد. «اتهام» به معنای نسبت دادن یک عمل مجرمانه به شخص خاصی است و «انتسابی» نیز از ریشه «نسبت دادن» می‌آید. ترکیب این دو، به معنای نسبت دادن یک جرم مشخص به یک فرد، بدون آن‌که هنوز دادگاه درباره صحت یا نادرستی آن نظر قطعی داده باشد.

در عمل، اتهام انتسابی زمانی مطرح می‌شود که دلایل اولیه‌ای برای مظنون بودن به شخص وجود دارد، اما هنوز اثبات نشده‌اند. این موضوع در گزارش‌های پلیس، کیفرخواست‌ها، و مراحل بازپرسی به کرات دیده می‌شود. مثلاً وقتی گفته می‌شود: «اتهام انتسابی به آقای الف سرقت است»، منظور این است که هنوز دادگاه رأی نداده، ولی این اتهام بر اساس شواهد قابل بررسی است.

این مفهوم، جایگاه مهمی در مراحل دادرسی دارد و نباید با محکومیت یا صدور حکم اشتباه گرفته شود. در بسیاری از موارد، افراد از اتهامی که به آن‌ها نسبت داده شده تبرئه می‌شوند. بنابراین، نباید صرفاً بر اساس اتهام اولیه، قضاوت نهایی کرد.

📞 برای مشورت با وکیل درباره وضعیت حقوقی خود با شماره 09124857572 تماس بگیرید – گروه وکلای پارسا

جرم انتسابی چیست؟

جرم انتسابی را اگر بخواهیم ساده و صریح توضیح دهیم می توانیم اینگونه بیان کنیم که جرم یا اتهامی است که به فرد داده می شود و این جرم تا زمان پایان دادرسی به عنوان جرم انتسابی برای فرد محسوب می شود. با اثبات جرم و تعیین مجازات و محکومیت جرم انتسابی اثبات و فرد به عنوان مجرم شناخته می شود. بنابراین اولین نکته ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که بر اساس جرم انتسابی نمی توان فردی را مجرم دانست. جرم انتسابی باعث می شود که فرد به عنوان یک متهم در مراحل دادرسی و کیفری حضور داشته باشد.

نکته دیگری که باید به آن توجه داشته باشید این است که در ابتدا دادسرا و در نهایت دادگاه کیفری از مفهوم جرم انتسابی استفاده می کنند. بنابراین به طور کلی می توان اینگونه گفت که جرم انتسابی و مفاهیم وابسته به آن در حوزه کاری یک وکیل کیفری محسوب می شود. اما برای این که بتوانیم بهتر با مفهوم جرم انتسابی و لزوم استفاده آن در قانون آشنا شویم و بدانیم که چگونه یک فرد به عنوان متهم شناخته می شود و چگونه این جرم اثبات می شود؟ این ها مهمترین سوالاتی است که در ادامه با یک دیگر به آن ها پاسخ خواهیم داد.

 

جرم انتسابی و مفهوم آن

جرم انتسابی را اگر بخواهیم به درستی درک کنیم باید با مفهوم جرم و اثبات آن در قانون کیفری آشنا شویم. در واقع نکته اول این است که تمامی قوانین تدوین شده تحت دو زیر گروه بزرگ کیفری و حقوقی مورد بررسی قرار می گیرد. در کلام ساده تر قانون رود بزرگی است که در بستر دو رودخانه کیفری و حقوقی جریان دارد.

حقوقی به آن بخش از قانون گفته می شود که در آن قانونگذار به حقوق هر فرد در جامعه می پردازد. در کلام ساده تر قانون در این بخش سعی کرده است چارچوب هایی را برای افراد جامعه در موقعیت های زمانی و مکانی مختلف تعیین کند که هدف اجتماعی و فردی قابل دسترس باشد و تعارضی در این مسیر ایجاد نشود. اما قانون در بخش کیفری با تعریف ساده تری رو به روست. در این بخش از قانون همه چیز بر اساس مفهوم جرم بررسی می شود.

اگر بخواهیم کمی این مسئله را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم می توانیم اینگونه بیان کنیم که قانون در بخش کیفری موظف به اثبات یا رد جرم، تعیین مجازات و اجرای مجازات است. بنابراین همه چیز در بخش کیفری منوط به اثبات جرم است. توجه داشته باشید که با اثبات جرم عملا این قدرت به قانون داده می شود که بتواند در جان، مال یا زندگی افراد تاثیرگذار باشد. به طور مثال در خصوص برخی جرایم قانون می تواند در خصوص زنده ماندن یا نماندن افراد ( اعدام ) تصمیم گیری کند. از این رو این تصور که به هر فعل خلاف قانون جرم گفته می شود یک تصور ناقص و نسبتا اشتباه است. اثبات جرم در قانون کیفری مسیر و نهادی مشخص دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

مجازات اتهام انتسابی چیست؟

یکی از پرسش‌های رایج افراد این است: «آیا اتهام انتسابی مجازات دارد؟» پاسخ این پرسش منفی است. تا زمانی که جرم در دادگاه اثبات نشود و رأی قطعی صادر نگردد، هیچ‌گونه مجازاتی نمی‌تواند برای فرد متهم اعمال شود. اتهام انتسابی صرفاً مرحله آغازین پیگیری کیفری است و به‌هیچ‌وجه به معنای اثبات جرم یا تعیین مجازات نیست.

البته در برخی موارد، دادگاه ممکن است برای حفظ نظم و اطمینان از حضور متهم در جلسات دادرسی، اقدام به صدور قرار تأمین کند. این قرارها شامل وثیقه، کفالت، یا حتی بازداشت موقت می‌شوند. با وجود این، چنین اقداماتی به‌هیچ‌وجه مجازات محسوب نمی‌شوند، بلکه تمهیداتی برای حفظ سلامت روند دادرسی هستند.

در صورتی‌که دادگاه در نهایت بی‌گناهی متهم را اعلام کند، فرد از اتهام انتسابی تبرئه شده و هیچ اثر کیفری برای او باقی نمی‌ماند. به همین دلیل، دفاع مؤثر در این مرحله بسیار حیاتی است و داشتن وکیل متخصص می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در نتیجه پرونده داشته باشد.

📞 جهت مشاوره درباره وضعیت خود یا اعضای خانواده، با شماره 09124857572 تماس بگیرید – گروه وکلای پارسا

جرم انتسابی و اثبات جرم

جرم انتسابی بدین معنی است که فردی به جرمی متهم شود.بنابراین پیش از اطلاق جرم انتسابی، باید ابتدا ثابت شود که جرمی صورت گرفته است یا خیر؟ در کلام ساده تر باید دید که آیا قانون فعل صورت گرفته را جرم تلقی می کند یا خیر؟ یک وکیل کیفری تهران یا شهرستان به خوبی می داند که قانون برای اثبات جرم در قانون کیفری از سه ابزار یا سه رکن بسیار مهم استفاده می کند.

در کلام ساده تر زمانی جرم اثبات می شود که سه رکن مادی، معنوی و قانونی به صورت همزمان برای فعل مذکور اثبات شود. رکن مادی به آسیب زا بودن فعل توجه می کند. در واقع این رکن زمانی اثبات می شود که فعل آسیب مادی یا جانی و یا روحی خاصی به فرد یا جامعه وارد کرده باشد. اما در رکن معنوی به نیت فاعل نگاه می شود. در کلام ساده تر اگر ثابت شود که فاعل بر اساس برنامه ریزی و یا نیت قبلی و بر اساس منفعتی مشخص این کار را انجام داده است، می توان گفت که رکن معنوی نیز اثبات می شود. اما در صورت سهوی بودن فعل، عملا نمی توان گفت که جرمی صورت گرفته است. در خصوص رکن قانونی نیز باید گفت که اگر قانون گذار در خصوص فعل به عنوان جرم مصادیقی عنوان کرده باشد می توان گفت که رکن قانونی نیز اثبات می شود. با اثبات این سه رکن جرم اثبات می شود و بعد از آن است که جرم به فرد یا افراد خاص منتسب می شود. به این حالت جرم انتسابی گفته می شود.

جرم انتسابی توسط جرم انتسابی انجام می شود.

جرم انتسابی همانطور که گفته شد بعد از اثبات مجرمانه بودن فعل به متهم یا متهمان زده می شود. نکته ای که وجود دارد این است که دادسرا اولین نهاد قضایی است که مسئول رسیدگی به جرایم و بررسی آن است. بنابراین این نهاد است که فعل را از نظر سه رکن گفته شده بررسی کرده و در نهایت با اثبات این سه رکن، جرم را ثابت می کند.

با اثبات جرم، دادسرا به فرد جرم انتسابی را تفهیم می کند و همراه با کیفرخواست به دادگاه کیفری مربوطه ارسال می نماید. در کلام ساده تر با اثبات جرم، جرم انتسابی به متهم تفهیم می شود. تفهیم جرم انتسابی بدین معنی است که فرد متهم می داند که از دید قانون به چه جرمی متهم است و در کدام دادگاه این جرم مورد بررسی قرار می گیرد. بعد از آن است که متهم به واسطه کیفرخواست به دادگاه ارجاع داده می شود. حال در دادگاه ممکن است جرم انتسابی اثبات شود و در این صورت متهم به مجرم تبدیل خواهد شد. 

بزه انتسابی به چه معناست؟

اصطلاح «بزه انتسابی» نیز در متون قضایی و حقوقی بسیار رایج است. «بزه» در ادبیات حقوقی به معنای جرم یا عمل خلاف قانون است. وقتی گفته می‌شود «بزه انتسابی»، منظور جرمی است که به یک فرد نسبت داده شده، اما هنوز در دادگاه به اثبات نرسیده است. این اصطلاح در کیفرخواست‌ها، گزارش‌های ضابطین قضایی و اعلام نظر بازپرس به کار می‌رود.

بزه انتسابی ممکن است در قالب‌های مختلفی ظاهر شود، مانند سرقت، کلاهبرداری، قتل، تهدید، یا توهین. اما نکته کلیدی این است که تا زمانی که بررسی‌ها کامل نشده و رأی نهایی صادر نشده باشد، این بزه فقط در حد «انتساب» باقی می‌ماند. به همین دلیل، فرد مورد نظر هنوز مجرم شناخته نمی‌شود و حقوق قانونی او باید رعایت شود.

در بسیاری از پرونده‌ها، ممکن است در نهایت مشخص شود که فرد به اشتباه متهم شده یا شواهد کافی برای اثبات جرم وجود ندارد. بنابراین، اصطلاح «بزه انتسابی» بیشتر ناظر به مرحله بررسی و تحقیق است تا صدور حکم قطعی. برای دفاع مناسب در برابر چنین اتهاماتی، بهره‌گیری از مشاوره حقوقی اهمیت زیادی دارد.

📞 برای دریافت راهنمایی دقیق و تخصصی با گروه وکلای پارسا تماس بگیرید: 09124857572

جمع‌بندی

اتهام انتسابی، مفهومی کلیدی در فرآیند دادرسی کیفری است که نباید آن را با محکومیت اشتباه گرفت. شناخت دقیق این مفهوم و تفاوت آن با جرم اثبات‌شده، می‌تواند از بسیاری از سوءتفاهم‌ها و نگرانی‌های حقوقی جلوگیری کند. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان با موضوعی مشابه مواجه هستید، مشاوره با وکیل متخصص می‌تواند مسیر پرونده را به نفع شما تغییر دهد.

📞 تماس با گروه وکلای پارسا جهت مشاوره: 09124857572