نحوه تقسیم ارث
بررسی نحوه تقسیم ارث
بعد از درگذشت شخص، اموالی از وی باقی می ماند که ماترک نامیده می شود. به محض حادث شدن مرگ تسلط شخص بر اموال از بین می رود، و به صورت قهری و به حکم قانونگذار اموال وی بین وراث تقسیم خواهد شد. نحوه تقسیم ارث نیز توسط قانونگذار تعیین شده است. کسانی که اموال بین آنها تقسیم می شود، وارث خوانده می شوند، و برای بهره مندی از ارث طبقات و درجات مختلفی دارند، که در این مطلب میزان برخورداری این افراد مورد بررسی قرار می گیرد.
نحوه تقسیم ارث بین وراث
خویشاوندانی که از ماترک متوفی برخوردار می شوند، و قانونگذار در نحوه تقسیم ارث از آنها نام برده با دو عنوان خویشاوندان سببی و نسبی دسته بندی می شوند.
خویشاوندان نسبی به دلیل ارتباط خونی به شخص متوفی مرتبط می شوند، خویشاوندان سببی به سبب عقد نکاح می توانند از ارث بهره مند شوند.
طبقات ارث به سه دسته تقسیم می شود، و با وجود هر طبقه و هر درجه از خویشاوندان، طبقه و درجه بعد ارث نخواهد برد، و به آن حاجب گفته می شود.
نحوه تقسیم ارث (3)
طبقه اول ارث
طبقه اول وراث شامل فرزند، خواهر و برادر، پدر و مادر می شود، که فرض های مختلفی برای ارث بری آنها در نظر گرفته شده است.
در صورتی که پدر و مادر متوفی به تنهایی باشند، مادر یک سوم و پدر دو سوم اموال را خواهد برد. در صورتی که مادر حاجب داشته باشد سهم کمتری خواهد برد، حاجب در اینجا ارث نمی برد اما سهم مادر را به یک ششم، و پدر پنج ششم تغییر خواهد داد. حاجب چند شرط دارد:
اول: وجود دو برادر، یا یک برادر و دو خواهر، یا چهار خواهر برای متوفی
دوم: پدر آنها زنده باشد.
سوم: از ارث محروم نباشند، مگر اینکه مرتکب قتل شده باشند
چهارم: خواهر و برادر ابوینی باشند.
در صورتی که هم مادر و پدر حاضر باشند، و هم برای متوفی فرزندانی وجود داشته باشد. پدر و مادر هر کدام یک ششم خواهند برد و مابقی به فرزندان می رسد.
در صورتی که در تمام فرض های گفته شده همسر متوفی وجود داشته باشد، در صورتی که فرزندان وجود داشته باشند، یک هشتم و در صورتی که وجود نداشته باشند، یک چهارم از اموال را خواهد برد.
در صورتی که فقط مادر و پدر و همسر وجود داشته باشند، مادر یک سوم، شوهر باشد یک دوم، زن باشد یک چهارم و پدر مابقی اموال را خواهد برد.
در صورتی که تنها یکی از پدر و مادر وجود داشته باشند و متوفی دارای دخترهایی باشد، دخترها دو سوم، و یکی از والدین یک ششم و مابقی اموال که از یک کمتر است، به همین نحو که گفته شد بین این اشخاص تقسیم می شود.
نحوه تقسیم ارث (1)
طبقه دوم ارث
این طبقه شامل پدر بزرگ ومادر بزرگ، خواهر و برادر، و فرزندان آنها می شود. نحوه تقسیم ارث در این طبقه با در نظر گرفتن اعضای تنی و ناتنی خانواده است.
در صورتی اجداد پدری و مادری و خواهر و برادرها همگی حاضر باشند، طرف مادری یک سوم اموال را برده و به طور مساوی بین شان تقسیم می شود، و طرف پدری دوم سوم را خواهند برد و به نسبت دو به یک تقسیم می شود. در صورتی که هر کدام از اجداد و یا خواهر و برادر از این دسته کم شود باز هم نحوه تقسیم ارث به همین ترتیبی است که گفته شد.
در صورتی همسر در این میان وجود داشته باشد، شوهر یک دوم ، و زن یک چهارم ارث خواهد برد.
نکته ای که درباره خواهر و برادر تنی و ناتنی وجود دارد این است که فرزندان ناتنی از سمت مادر در هر صورت کنار خواهر و برادر تنی ارث می برند. اما خواهر و برادر ناتنی از سمت پدر فقط در صورت نبود خواهر و برادر تنی می تواند مشمول ارث شود.
نحوه تقسیم ارث بین خواهر و برادرهای تنی و ناتنی به این صورت است، که خواهر و برادر تنی نسبت دو بر یک می برد، ناتنی از سمت پدر نیز به همین نحو، اما ناتنی از سمت مادر به نسبت مساوی ارث خواهند برد.
در صورتی که خواهر برادر تنی و ناتنی در کنار یکدیگر قرار داشته باشند، خواهر و برادر تنی پنجم ششم ارث می برند، خواهر و برادر ناتنی از سمت مادر یک ششم و خواهر و برادر ناتنی از سمت پدر ارث نمی برد.
اگر ناتنی از مادری بیشتر از یک نفر باشد دو سوم اموال را می برد و به طور مساوی تقسیم می شود. و دو سوم اموال به خواهر و برادر تنی می رسد و اگر این درجه از اشخاص وجود نداشته باشند، ناتنی از سمت پدر ارث را می برند، و نحوه تقسیم دو به یک است.
طبقه سوم ارث
طبقه سوم شامل، خاله ها، دایی ها، عمه ها، عموها و فرزندان آنها می شود، که در صورت وجود درجه اول فرزندان آنها ارث نمی برند. اگر از هر درجه فقط یک نفر هم باشد، نحوه تقسیم ارث به این صورت است که فقط اموال به او می رسد، و دیگران حقی نخواهند داشت، مثلا اگر یک نفر خاله باشد و مابقی فرزندان دایی، عمو و عمه، فقط خاله ارث خواهد برد.
در صورتی که عمه و عموها فقط وجود داشته باشند، اگر همه تنی باشند، و یا همه ناتنی باشند نسبت ارث دو به یک خواهد بود.
در صورتی که خاله ها و دایی ها وجود داشته باشند، به طور تساوی تقسیم می شود.
اگر عمه و عمو تنی و ناتنی با هم وجود داشته باشد، ناتنی از سمت ارث نمی برند، اما ناتنی از سمت مادر ارث می برد.
اگر فقط یک عمو ناتنی مادر باشد یک ششم می برد و پنج ششم باقی مانده به تنی ها یا در نبود آنها به ناتنی از سمت پدر می رسد.
اگر عمه و عمو ناتنی از سمت مادر متعدد باشد، یک سوم اموال را می برد و دو سوم باقی مانده به تنی ها یا در صورت نبود آنها به ناتنی از سمت پدر می رسد. و باز هم نحوه تقسیم در سمت مادری به تساوی، و از سمت پدر نسبت یک به دو است.
اگر عمه، عمو، خاله و دایی همگی وجود داشته باشند، عمه و عمو دو سوم را می برند و به نسبت دو به یک تقسیم می کنند، و دایی و خاله یک سوم را به تساوی تقسیم خواهند کرد.
اگر فقط فرزندان خاله، دایی، عمه و عمو وجود داشته باشد، سهم پدر و مادر خود را خواهند برد.
در صورتی که همسر در تمام فرض های گفته شده وجود داشته باشد، شوهر یک دوم، و زن یک چهارم را می برد، و درباره مابقی، خانواده مادری یک سوم و بقیه اموال به خانواده پدری می رسد.
